Vazife malullüğü kavramı kamu hizmetinde bulunurken oluşan sağlık sorunları veya fiziki sakatlanmalar sonucunda bireyin iş göremez hale gelmesi durumunu ifade etmektedir. Bu durum aynı zamanda 2330 sayılı yasa ile kanuni bir dayanak kazanmış bulunmaktadır. 2330 sayılı Kanun kapsamında vazife malullüğü tanımı ve bu durumun kapsadığı bireylere sağlanacak olan haklar ele alınmıştır. İlk olarak bu statünün oluşabilmesi için kamu görevini yerine getirirken beklenmedik bir durum karşısında sakatlık yaşanması veya sağlık sorunlarının oluşması sonucunda iş gücü kaybının meydana gelmiş olması gerekmektedir. Söz konusu durumlar kişinin ruhsal veya fiziksel sağlığının sürdürmekte olduğu vazifesi dolayısıyla olumsuz hallerle karşılaşması sonucunda meydana gelmektedir. Vazife malullüğü ile kamu görevlileri güvence altına alınarak onlara birtakım haklar ve korunma sağlanmaktadır. 1984 yılında yürürlüğe giren 2330 sayılı yasa ile vazife malullüğü ve bu durum karşısında tanımlanan haklar belirlenmiştir. Kamu görevlilerinin bu haklardan nasıl yararlanacağına dair detaylar da belirlenerek yasal sınırları oluşturulmuştur. Böylece söz konusu kanun çerçevesinde maluliyet yaşayan kişilerin ekonomik ve sosyal hakları korunmaya çalışılmıştır. Ayrıca konu ile ilgili olarak “2330 Sayılı Kanun Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması” başlıklı makalemizi de inceleyebilirsiniz.
2330 Sayılı Kanun Hangi Hakları Sağlar?
2330 sayılı kanun kapsamında vazife malullüğü statüsünde değerlendirilen kimseler için çeşitler haklar yer almaktadır. Bu haklara göz gezdirdiğimizde malul maaşı, rehabilitasyon ve sağlık hizmetleri gibi ana unsurlara rastlamaktayız. Bunlardan malul maaşı kişinin ve ailesinin yaşamlarının geri kalan kısmında ekonomik olarak zorluk çekmemeleri amacıyla ödenmektedir. Sağlık hizmetleri ile iyileşme süreçleri desteklenmektedir. Rehabilitasyon hizmetleri ile yeniden toplumsal yaşama adapte olarak aktif yaşantısını sürdürebilmesine çalışılmaktadır. Bununla beraber psikolojik destekler ile ilgili süreçler kuvvetli bir şekilde yürütülmeye çalışılmaktadır. Aynı zamanda çeşitli eğitim programları düzenlenerek bireylerin mesleki yeterlilikleri imkânları doğrultusunda artırılmaya çalışılmaktadır. Böylece rehabilitasyon süreçleri desteklenmektedir. Söz konusu hak sahibinin bu haklardan ve desteklerden faydalanabilmesi için öncelikle vazife malullüğü başvurusunda bulunması gerekmektedir. Başvuru ile başlayan süreç bir dizi adımlardan oluşmaktadır. Öncelikle bireyin sağlık durumu ve yaşadığı mağduriyet ile ilgili belgeleri toplaması ve ilgili kuruma iletmesi gerekmektedir. Gerekli belgelerin hazırlanarak başvurunun yapılmasıyla birlikte kapsamlı bir değerlendirme ve inceleme süreci olmaktadır. Sürecin olumlu sonuçlanması ile kişiye bilgilendirme yapılarak elde edilen hakları teslim edilir. Detaylı bilgi için web sitemizde yer alan telefon numaraları ve whatsapp hattı üzerinden uzman avukatlarımıza ulaşabilirsiniz.
2330 sayılı kanun kapsamında vazife malullüğü sosyal güvenlik sistemi üzerinde önemli bir yer edinmektedir. Bu kanunla birlikte malul olan kişilerin sosyal güvenlik hakları güvence altına alınmaktadır. Devletin sosyal politika hedefleri ve mali yükümlülükleri ile doğrudan alakalı olan bu kanunda zaman zaman ihtiyaçlar halinde gerekli güncellemeler yapılarak günümüze kadar gelinmiş bulunmaktadır. Özellikle son yıllarda vazife malullüğü ile ilgili birtakım güncel gelişmeler yaşanmaktadır. Yeni düzenlemeler ile birlikte malul bireylerin haklarının genişletilmesi ve sosyal güvenlik kapsamında daha fazla haklar ve avantajlar elde edilmesi hedeflenmektedir. Genel çerçeveden bakıldığında bu gelişmeler eşliğinde kamu görevlilerinin haklarını korumak ve yaşam standartlarını iyileştirmek namına önemli adımlar atılmaya çalışıldığı görülmektedir. Vazife malullüğü statüsünün elde edilemediği haller de söz konusu olabilmektedir. Bu haller; çeşitli keyif verici madde ve içki kullanımı, kanun dışında hal ve harekette bulunma, yasak fiilleri gerçekleştirme, intihara teşebbüs ve kendisine veya başkalarına menfaat sağlama ya da zarar verme eylemi içerisinde olma gibi hallerdir. Bu tür durumlar içerisinde iken yaşanan sorunlar nedeniyle ortaya çıkan malullüklerde vazife malulü statüsü kazanılamamaktadır. Sonuç olarak 2330 sayılı kanunda vazife malullüğü tanımı, hakları, tazminatı gibi durumlar tüm detayları ile ele alınmış bulunmaktadır. Bu durum sosyal devlet anlayışı gereğince oldukça önemli bir kavram olarak değerlendirilmektedir.
2330 sayılı kanun kapsamında;
• Polis, asker, korucu, jandarma ve diğer kamu görevlileri,
• Kamu düzeninin tesisi veya terörle mücadele esnasında hastalanma, yaralanma, sakat kalma veya vefat etme durumları,
• Görev esnasında veya doğrudan görevle ilişkili olarak meydana gelen bir olayın gerçekleşmesi gibi durumlar düzenlenmiştir. Bu kapsamda değerlendiren kimseler için tazminat ve aylık ödemeleri ile ilgili kapsamlı bir düzenleme içermektedir.
Bahsi geçen durumlarda malullük sınıflandırması ve derecelendirmesi şöyle olmaktadır:
• Görev Malullüğü: Kamu görevlisinin görevinin başında iken silahlı çatışma veya herhangi bir kaza sonucunda yaralanması, sakatlanması veya hastalanması
• Sakatlık Derecesi: Sağlık kurulunca belirlenen raporda iş göremezlik oranının en az %60 olması
• Şehitlik Durumu: Kamu görevlisinin görevi başında veya göreviyle ilişkili olarak sonradan meydana gelen bir olay nedeniyle yaşamını yitirmesi.
2330 sayılı kanun kapsamında değerlendirilmek üzere yapılacak olan başvuruda izlenmesi gereken adımlar şöyle olmaktadır:
• Durum tespiti,
• Sağlık raporu,
• Başvuru,
• İnceleme,
• Onay
Görev sırasında yaşanan olayın kayıtlara geçerek resmi olarak raporlanması gerekmektedir. Bu rapora göre, gerçekleşmiş olan olayın asayişin sağlanması veya terör olayları esnasında gerçekleşip gerçekleşmediği belirlenmektedir. Yetkili sağlık kuruluşundan alınacak sağlık raporu ile de kişinin görevini sürdürüp sürdüremeyeceği ve maluliyet derecesi gibi durumlar belirlenmektedir. Gerekli belgelerin ve raporların hazırlanarak ilgili makama iletilmesi ile başvuru yapılmış olmaktadır. Başvurunun ardından ilgili makamlarca gerekli incelemeler yapılarak başvurunun kabul edildiği veya reddedildiği kararı alınmaktadır. Başvurunun 2330 sayılı kanun kapsamında onaylanması ile birlikte aşağıdaki haklar ve yükümlülükler hak sahibine tanınmaktadır:
• Nakdi Tazminat: Malul kişiye veya şehit olması halinde ailesine tek seferlik olmak üzere ödenen tazminata denilmektedir. Bu tazminatın miktarı olayın ve malullüğün derecesine bağlı olarak yasada belirtilen oranlar kapsamında belirlenmektedir.
• Maaş Bağlanması: Malul kimseye iş göremezlik oranına göre ve şehit ailesine verilen aylık ödemeye denilmektedir. Bu miktar yasalarda belirlenen sabit oranlar, Maliye Bakanlığı’nca her yıl düzenli olarak belirlenerek ilan edilen miktar gibi değişkenlere göre hesaplanmaktadır.
• Aile Yakınlarına Tanınan Haklar: Eğer kişi şehit olduysa bu durumda maluller için sağlanan haklar şehidin ailesine tanınmaktadır.
• İstihdam Desteği: malul kişiye veya şehit yakınlarında kamu kurumlarında belirli kontenjanlar dâhilinde istihdam önceliği tanınır.
• Meslek ve Eğitim Desteği: Malul kişilere rehabilitasyon desteği ile meslek ve çeşitli eğitim destekleri tanınır.
• Psikolojik Destek: Başta terör olayları sebebiyle olmak üzere malul kişiye psikolojik destek sağlanarak toplumsal yaşantısına devam edebilmesine yardımcı olunur.
• Sağlık Hizmetleri: Malul kimseler ve şehit yakınlarına ücretsiz sağlık hizmetleri sunulur.
• Vergi Muafiyeti: Malul kişiye veya şehit yakınlarına çeşitli vergilerden muafiyet hakkı tanınır.
• Konut ve Barınma Desteği: Malul kişiye ve şehit yakınlarına kamu bankalarından düşük faizli konut kredisi gibi çeşitli avantajlar sağlanmaktadır.
Şehit gazi tazminatları hakkında detaylı bilgi almak için web sitemizin iletişim bölümü üzerinden hukuk büromuza ulaşabilirsiniz.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş
